وحید جلیلی، مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و مسئول شورای سیاستگذاری سومین جشنواره مردمی فیلم عمار است. با او به مناسبت دیدار جمعی از مسئولان و دستاندرکاران جشنواره مردمی فیلم عمار با رهبر معظم انقلاب، به گفت‌و‌گو نشستیم. جلیلی از پیامِ این دیدار، از دغدغههای فرهنگی رهبری و از آینده جشنواره عمار گفت.
بهنظر شما دیدار حضرت آقا با بچههای عمار درحالیکه شاید در برخی رسانهها به اینها ظلم شد، چه پیامی میتوانست داشته باشد؟
پیامِ دیدار بهنظرم حرف جدیدی نیست. آقا همیشه برای هنر در شاخههای مختلفش، موضوعیت قائل بوده و تأکید داشتهاند که هنر باید همواره یکی از اولویتهای فرهنگی نظام جمهوری اسلامی باشد. رهبری وقتی با ماجرای جشنواره عمار مواجه شدند، احتمالا رگهها و نشانههایی از راهبردهای درستِ فرهنگی را در این جشنواره دیدند. از طرفی دیگر شاید تلقی ایشان این بوده است که چنین جریانهایی نیازمند حمایت جدی، بهخصوص معنوی هستند. ایشان به علت فرهنگیبودن و موضوعیت قائلبودن برای فرهنگ و هنر، وقتی با چنین حرکتی، به تعبیر ایشان در جلسه، «حرکت مبارک» مواجه شدند، بهعنوان یک کارشناسِ فرهنگی از یک طرف و بهعنوان ولی جامعه اسلامی از طرف دیگر، مناسب دیدند که به درخواستِ دستاندرکاران جشنواره عمار، چنین تجاوبی بکنند و تقاضای آنان را بپذیرند. ایشان این جلسه را برای تشویق و انگیزهدهی بیشتر به نیروهایی که در این جریان فعال بودند، پذیرفتند.
این برگزاری دیدار رهبری با دستاندرکاران جشنواره عمار، دُرست پس از جشنواره فجر چه معنایی میتواند داشته باشد؟
این جلسه به فجر ربطی ندارد. ما خیلی پیش از این برای این دیدار تقاضا داده بودیم. بعد از اختتامیه جشنواره، گزارشی خدمت ایشان فرستادیم و تقاضای دیدار کردیم. این داستان به طول انجامید تا شرایطش ایجاد شود و هیچ دنبال برنامهریزی خاص برای زمان جلسه نبودیم. لذا هیچ معنای اینچنینی ندارد.
آیا قرار است جشنواره عمار تنه به تنه فجر بزند و برای خودش در فضای سینمایی کشور جایی باز کند یا قرار است فجر را در مسیر انقلاب قرار دهد؟
ما به این چیزها فکر نمیکنیم و نوع بچههایی هم که در عمار فعالیت میکنند، نوع پارادایم ذهنیشان متفاوت از چیزی است که شما گفتید. اساسا جنس هدفگذاری ما اینگونه نیست. ما دیدیم در کشور فیلمسازان انقلابی و متعهد بسیاری وجود دارند که جایی برای دیدهشدنشان نیست. بستری فراهم شد به نام جشنواره مردمی فیلم عمار، البته با یک آسیبشناسی دقیق و مفصل از مجموعه سینمایی ایران. خوشبختانه در طول سه دورهای که انجام شد، آن جریان واقعی که در سینمای کشور وجود داشت، اما ظهور نداشت و جلوی ظهورش گرفته میشد، ظاهر شد. جشنواره عمار مجرا و روزنهای شد برای آنکه آن جریانی که وجود دارد، ظهور هم پیدا کند. بقیهاش بستگی به این دارد که خود این جریان واقعی چقدر در سالهای آتی رشد پیدا کند. جشنواره عمار نیز برنامهای برای این زمینه دارد. یعنی ما برنامهای را بنا به همت و توان خودمان باید تدارک ببینیم تا جشنواره رشد پیدا کند. ولی امیدواری ما بیشتر به خود این واقعیت است که بخشی از آن در جشنواره عمار ظهور پیدا میکند. به اندازه بود، باید نمود! ما دنبال این نیستیم که نمودمان خیلی بیشتر از بودمان باشد. به اعتقاد ما امروز مشکل سینمای انقلاب این است که بودش جلوتر از نمودش است. نمودش خیلی پایینتر از بودش است. نباید بیاییم یک نمود اغراقشده و به ویترین تبدیلشده ارائه دهیم.
همانطور که میدانید جریان سینمایی دنیا با سینمای داستانی بیشتر محشور است و علقه دارد، آیا عمار بنا ندارد وارد این حوزه شود؟ با توجه به نیازهای تخصصی و مالی این حوزه، چطور میخواهید به این سو قدم بردارید؟
البته باید نکتهای را بگویم. سینمای مستند هم نیاز به تخصص دارد. ما در دو جشنواره اخیر، بخش پربینندهای هم داشتیم که بخش انیمیشن ما بود. انیمیشن هم سینمای داستانی است. در این چند دوره، انیمیشنهایی که بچهمسلمانهای ما ساختند نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفت. اما اینکه برای سینمای داستانی چه برنامهای داریم، اولا قرار نیست استقبالی را که از سینمای مستند شده است دستکم بگیریم؛ بهطور مثال در همین اکران اخیرمان – که الان دیگر تعداد اکرانهایمان به ۹۵۰ نقطه رسیده است – مشاهده کردیم که چقدر سینمای مستند مورد توجه و استقبال مردم قرار گرفت مثال روستای معزآباد فارس را عرض میکنم فیلم در مسجدی در حال اکران بود که دستگاه ایراد پیدا کرد. مردم آنقدر شوق داشتند که ادامه مستند را ببینند. وقتی اکرانکننده گفت دستگاهمان اشکال دارد، ۲ میلیون تومان پول جمع کردند تا بروند تجهیزاتشان را نوسازی کنند و فیلم را نمایش دهند. معلوم میشود سینمای مستند ظرفیتهای مغفولی دارد که اگر به آن اعتنا شود، چه بسا در برخی حوزهها به اندازه سینمای داستانی بتواند مخاطب داشته باشد. اما سینمای داستانی هم قاعدتا باید بهمرور رشد کند. البته ما این رشد را از جشنواره اول به دوم و دوم به سوم دیدیم؛ هرچند شتاب رشدش به اندازه مستند نبوده است. امیدواریم در سالهای آتی بهطور طبیعی این اتفاق بیفتد