شما اینجا هستید   |

    عمومی : نظام جمهوری اسلامی بدون اصل 8 یک نظام ناقص است | سخنرانی در استقبال از طلبه سیرجانی در حرم مطهر امام

بسم الله الرّحمن الرّحیم

نکته ای که به نظر می رسید در این جمع می شود بحث کرد نسبت نخبگان و عدالت است چه در قرآن  چه در معارف حدیثی وقتی نگاه می کنیم تاکید جدی وجود دارد که بین عدالت خواهی و جریان نخبگی باید رابطه ی مستقیم وجود داشته باشد. امیرالمؤمنین می فرماید: «لَوْ لا حُضُورُ الْحَاضِرِ وَقِیامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النّاصِرِ، وَما أَخَذَ اللّهُ عَلَى الْعُلَماءِ أَلاَّ یُقارُّوا عَلَى کِظَّةِ ظالِم، وَلا سَغَبِ مَظْلُوم، لاَلْقَیْتُ حَبْلَهَا عَلَى غَارِبِهَا » خداوند پیمان گرفته است از علما و نخبگان و فرهیختگان، دانشمندان یا آگاهان که بر پرخوری ظالم و گرسنگی مظلوم ساکت ننشینند، آرام و قرار نداشته باشند سکوت نکنند. یا در خود آیه شریفه سوره حدید «لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالْبَیناتِ وَ اَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَالْمیزانَ لِیقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ»پیش زمینه ی قیام عمومی برای قسط ارسال رسل است، انزال کتب است، تبیین بینات است و یک حرکت فرهنگی است، یک حرکت فکری دقیق و درست است یا در خطبه ی منا وقتی که شما نگاه می کنید سیدالشّهدا وقتی که شروع می کنند با آیات قرآن شروع میکنند بحث امر به معروف و نهی از منکر را «لَوْلا یَنْهاهُمُ الأحْبار و الرهْبان عَنْ قَوْلهُم الإثم و أکْلِهِمُ السحت…». شاید اشاره ای که امیر المومنین دارد که «أَخَذَ اللّهُ عَلَى الْعُلَماءِ» این آیه باشد. خدا میفرماید جوامع دینی قبل از شما بخاطر اینکه جمعیت های نخبگانیشان در برابر قول اثم و اکل سحت سکوت کردند و وظیفه خودشان را انجام  ندادند به انحطاط کشیده شدند. و همین را هم حضرت سیدالشّهدا مبنا قرار میدهد و خطاب به نخبگان آن روز عالم اسلام در آن خطبه منا که دوستان کمابیش دیدند، آن مطالب را بیان می کنند.

که این منزلت اجتماعی که شما به عنوان نخبگان در جامعه دارید حق ندارید از آن استفاده فردی و طبقاتی بکنید. این جایگاه برای شما قرار داده شده این نفوذ را خداوند برای شما در جوامع قرارداده که از او در جهت امر به معروف و نهی از منکر به معنای دقیق و درست خودش استفاده بکنید. نه اینکه برعکس. نه تنها در برابر قول اثم و اکل سحت، در برابر عهدهای الهی سکوت کنید و امر به معروف و نهی از منکر نکنید بلکه این منزلت را به کار بگیرید  برای اینکه اختلاف طبقاتی را درجامعه را دامن بزنید. برای اینکه منافع یک طبقه خاص را ازش دفاع بکنید و برسر مقاصد و منافع طبقه خاص جنجال راه بیاندازید. ولی دربرابر تجاوزات و تعدی هایی که به حقوق عامّه و حقوق عمومی می شود سکوت کنید و بلکه توجیه کنید. واین به نظرم نکته کلیدی است که بخصوص بچه های جنبش دانشجویی دوستانی که در فعالیت های دانشجویی به این حیطه ها وارد می شوند بهش توجه جدی بکنند. و این اتّصالی را که خداوند اراده کرده است که بین فضای علم و فرهیختگی و نخبگی و جماعت خواص با فضای عدالتخواهی بوجود بیاید، این را ایجاد کنید.

اگر این اتصال برقرار نشود آن موقع زمینه برای فساد ایجاد خواهد شد «وَ یَقطَعوُنَ ما اَمَرَ اللهُ بِهِ اَن یُوصَلَ وَ یُفسِدوُنَ فِی الاَرضِ» چند بار در قرآن پیش زمینه فساد این بیان شده است. یعنی قطع اتصالاتی در جامعه اسلامی به امر الهی و به اراده الهی باید برقرار باشد ولی اینها کمتر گسسته می شود. اینها که گسسته شد زمینه برای فساد و گسترش فساد و تعمیق فساد فراهم می شود. در صحبت های رهبری هم که شما نگاه کنید ربط وسیعی بین بحث جنبش نرم افزاری و جنبش عدالتخواهی وجود دارد. یکی از اشارات اخیر ایشان در دیداری بود که با اساتید دانشگاه تهران داشتند. که علم یکی از مهمترین مأموریت‌هایش در جامعه دینی فضاسازی برای عدالت و مبارزه‌ی با ظلم است. هم علما هم فضای علمی دانشجویی و دانشگاهی باید متوجّه به این آرمانهای اجتماعی و ملکوتی باشند. اگر این اتفاق نیافتد، به این معنا نیست که مطالبه عدالت کامل محقق نمی شود ولی شاید یکی از عللی که اینقدر تاکید شده به اتصال بین این دو حوزه که اگر فضای عدالتخواهی و علمداری عدالتخواهی و پشتیبانی برای عدالتخواهی از فضاهای عالمانه خارج شود خودش در معرض فساد است. مبارزه با فسادی که خودش درست و دقیق و ظریف دنبال نشود خودش در معرض فساد قرار خواهد گرفت. و مفسدین یکی از مهمترین ابزارهایی که برای مختل کردن مبارزه با فساد دارند، اتفاقاً ورود و نفوذ و منحرف کردن جریان است. برای اینکه اصل ماجرا را مخدوش کنند. و اگر کسی با بصیرت با نگاه دقیق و درست با نگاه جامع و کامل با زمان شناسی دقیق با آسیب شناسی دقیق وارد این مبارزه نشود کاملا در معرض این است که مصادره بشود یا مخدوش بشود حرکتش یا استحاله بشود حرکتش.

امروز پنج سال بعد از روی کار آمدن دولتی که ملت با تمنّای عدالت به او رای دادند. علی رغم میل بسیاری از کسانی که این تمنّا را نمی پسندیدند و دوست نداشتند، به نظر می رسد که ما در این زمینه دچار مشکلات اساسی هستیم یعنی هنوز نتوانسته ایم ظرفیت های نخبگانی جامعه دینی ایران را برای پشتیبانی امر خطیر و بلندمدّت عدالتخواهی به میدان بیاوریم. این سؤالی است که به نظرم جنبش دانشجویی باید از خودش بکند که ما تا چه حد در این زمینه همت کردیم و تا چه حد موفق بودیم.

امسال سال همّت مضاعف هم هست باز یک نکته ای که دیدم یک خرده مغفول هم واقع شده در خود پیامی که آقا راجع به همّت مضاعف دارند. میگفتند که: «مهمترین مصداق همّت مضاعف، همّت مضاعف در مبارزه با مفاسد است». مهمترین مصداق همّت مضاعف همّت مضاعف، در مبارزه با مفاسد است.

من عرضم خدمت دوستان این است که امروز جریان عدالتخواهی در کشور یک جریان عمیقاً مردمی و اجتماعی است. بیش از اینکه سیاسی باشد و نمایندگانی در دولت و اینها داشته باشد، یک حرکت عمیقاً اجتماعی و مردمی است. این حرکت، این خیزش عمومی برای عدالت نیاز به یک نفس تازه کردن دارد. بخصوص بعد از ماجراهایی که در سال اخیر اتفاق افتاد، به نظر می رسد که وقتش رسیده که ما با یک آسیب شناسی درست، برنامه ریزی جدّی برای به میدان آوردن ظرفیت های نخبگانی جامعه برای عدالتخواهی داشته باشیم.

همین دوستانی که این نامه را امضا کردند تا پیش از این کمتر از این اتفاقها می افتاد. آنقدر فضا آلوده بود آنقدر فضا را مخدوش کرده بودند که همه ترجیح میدادند فردی کار کنند. همه ترجیح میدادند که حد الامکان به هم نزدیک نشوند. چگونه می شود که آرمان عدالت را که یک آرمان اجتماعی است را به شکل فردی پیش برد. حتی متفکّرین اجتماعی ما کسانی که دم از عدالت و عدالتخواهی میزدند، فضا آنقدر آلوده بود که حاضر نبودند دوتاییشان پای یک بیانیه را امضا کنند.

یک پیشنهادی که بطور مشخّص می توانم به دوستان عرض بکنم، زنده کردن اصل ۸ قانون اساسی است. این را ما چند بار در مجلّه هم تذکّر دادیم ولی متأسفانه ندیدم امتدادی پیدا کند. نظام جمهوری اسلامی بدون اصل ۸ یک نظام ناقص است اصلا شکل نگرفته است. و بسیاری از معایب نظام ناشی از نواقصش است. یعنی تا چرخه نظام کامل نشود، تا گردونه نظام کامل شکل نگیرد، این معایب نه تنها کم نخواهد شد بلکه تشدید خواهد شد.

امّت داریم، امام داریم، دولت داریم. ضلع امّت در قانون اساسی تعریف شده است، وظایفش، اختیاراتش. ولی متاسفانه در طول سی سال گذشته، از تابستان ۱۳۵۸ تا بهار ۱۳۸۹ سی ویک سال گذشته و کماکان این اصل مهم و اساسی و بنیادین در بایکوت دولت و مجلس جمهوری اسلامی قرار گرفته، یعنی ده تا دولت هشت تا مجلس آمدند و هیچ کدام حاضر نشدند اصل ۸ قانون اساسی را برایش طرح یا لایحه ای تصویب بکنند. بعد از سی ویک سال. این اصل چه می گوید؟ این اصل نظارت عمومی در جمهوری اسلامی را بر اساس مبانی دینی و قرآنی تبیین میکند. میگوید سه نوع نظارت داریم: مردم بر دولت، دولت بر مردم، مردم بر مردم، تفضیل آن را قانون مشخص میکند .سی ویک سال است که هنوز قانونش تصویب نشده است. بعد یک حرکتی تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر که شکل می گیرد در جامعه، مثل حرکت آقای جانشاهی صد نفر می ریزند سرش که آقا اینجاش غلط بود اینجاش اشتباه بود اینجاش فلان بود اینجاش رو مثلاً تکلیفت بود این کار رو بکنی چرا اون کارو کردی. خوب حق من چه بود در این مسیر، حق دسترسی به اطلاعات، حق مطلع بودن از چیزهایی که دارد در نظام می گذرد، در فلان اداره در اداره مسکن وشهرسازی یا شهرداری یا فلان ارگان یا … . طبق کدام قانون اینها محرمانه تلقّی می شود؟ یعنی هزارتا کار غیر قانونی انجام می شود بدون اینکه کسی خِرشان را بگیرد و بعد اگریک ناهی از منکر وارد بشود هیچ پشتوانه ی قانونی و حقوقی پشت سرش نیست. بااینکه قانون اساسی مشخص کرده است باید این تبیین بشود.

یکی از کارهایی که می شود کرد این است. یک موجی باید راه بیافتد بخصوص در دانشگاه های ما نخبگان بیایند وسط. این اصل باید تبیین شود، چارچوبهایش مشخّص بشود و مجلس و دولت باید بشدّت تحت فشار قرار بگیرند که هرچه زودتر این اصل رو تفضیلش را به تصویب برسانند. چارچوبهایش را مشخّص بکنند. معنا ندارد که در یک نظام اسلامی در یک حکومت دینی، ما برای امر به معروف و نهی از منکر صرفاً متکی به حرکت های پارتیزانی بشویم. حرکت های پارتیزانی را که زمان شاه هم می توانستیم بکنیم. حکومت دینی برای این شکل گرفته است که در او عدالتخواهی، آرمانخواهی امربه معروف و نهی از منکر متکی به قدرت حکومتی پیش برود، توسط مردم. و اشتباه است که من و شما این همه ظرفیت هایی که در نظام اسلامی ایجاد شده، در قانون اساسی کشور ایجاد شده، اینها ظرفیت هایی است که صدها هزار خون برایش رفته است. تا این ظرفیت ها ایجاد شود، که نظام اسلامی تشکیل شود.

نظام اسلامی یعنی چه؟ نظام اسلامی یعنی اینها. نظام اسلامی که فقط ۲۲بهمن و روز قدس نیست. نظام اسلامی یعنی اصل ولایت فقیه. نظام اسلامی یعنی اصل ۱۰ قانون اساسی که هر دولتی موظف است طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی که برای اتحاد  کشورهای جهان اسلام در همه رشته ها در همه حوزه ها برنامه و کارنامه پیگیرانه داشته باشد طبق قانون اساسی. این ظرفیت ها کی می خواهد استحصال بشود؟ بعد ما دلمان را خوش کنیم که یک جایی یک دادی زدیم یک حرفی زدیم. نه آقا اینها باید نهادینه شود. این ظرفیت ها باید احیا بشود در نظام. یعنی همان ۱۴ اصل اوّل، اصول عمومی و اساسی نظام که در این مقطع به نظرم مهمترینش اصل ۸ است به یک دلیل مهم دیگر هم امروز شاید بیش از پارسال این قضیه اهمیت پیدا میکند. آن هم تلاش جدی که در داخل و خارج کشور برای نفی جمهوریت نظام بوجود آمده است. همین حرکت هایی که تحت عنوان فتنه از آن یاد می کنیم، آماج اصلیش برای از بین بردن جمهوریت نظام اسلامی است. و تبدیل کردنش به یک جامعه قبیله سالار به یک جامعه تحت سیطره قبایل طبقاتی. اصل ۸ قانون اساسی اصلی است که جمهوریت را در نظام بر اساس مبانی قرآنی و دینی تحکیم می کند و تصویب میکند. و اجازه نمی دهد که قبایل قدرت و ثروت، آقازاده ها زیاده خواهان، اقشار فرادست، حقّ اقتصادی مردم و حقّ سیاسی مردم را انکار کنند.

حرکت هایی مشابه حرکت آقای جهانشاهی فرصتهایی است برای طرح این مسائل عمومی تر و تعمیم یک مصداق به مسائل گسترده تر. ما مسئله مان خیلی فراتر از زمین خواری در یک شهر کوچک است. آن هم در جای خودش مهم است.

اینها را شماها باید انجام بدید « أَخَذَ اللّهُ عَلَى الْعُلَماءِ أَلاَّ یُقارُّوا عَلَى کِظَّةِ ظالِم، وَلا سَغَبِ مَظْلُوم»این را یا خودتان جز نخبگان و علما هستید، یا با نخبگان نفس به نفس هستید، زانو به زانو هستید، نزدیکید، باید تحت فشا قرار بدید. چه نخبگان حوزوی چه نخبگان دانشگاهی اینها باید مورد این سوال جدی قرار بگیرند. خطبه منا باید برای همه این آقایان پست شود، نه پست بشه، باید بطور جدّی در این زمینه ازشان پاسخ خواسته بشود، مطالبه شود. وگر نه ما هر روز باید از این مصداق به اون مصداق از اون مصداق به اون مصداق به فرجامی هم بعید است برسد.

وقتی که ما از ظرفیت های نظام استفاده نمی کنیم این ظرفیت هاباید…. بشود. کار سختی هم نیست به نظرم. این مطالبه، نه مطالبه ی افراطی است، نه تند است. یک مطالبه کاملا قانونی، منطقی، معقول. مسخره نیست که سی ویک سال بعد از تصویب قانون اساسی شما خواستار این باشید که ناهی از منکر و آمر به معروف حقوقش مشخص باشد. و بعد به شما بگویند تند رو به شما بگویندافراطی؟ نکنه تو تفریطی هستی. حقوق ناهی از منکر در جمهوری اسلامی چیست؟ مشخص کنید. اگر کسی خواست دولت جمهوری اسلامی را اجزای مختلف نظام جمهوری اسلامی را نهی از منکر کند امر به معروف کند، امر به معروف و نهی از منکر با آن تعاریفی که در معارف وحیانی و ولایی ما آمده است: «لا تَترُکوا الأمرَ بِالمَعروفِ والنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ فَیُوَلّى عَلَیکُم شِرارُکُم ثُمَّ تَدعونَ فلا یُستَجابُ لَکُم» میگوید امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که اگر ترک کردید قالتاق ها در آن جامعه زمام امور به دستشان می افتد « فَیُوَلّى عَلَیکُم شِرارُکُم ثُمَّ تَدعونَ » شما میبینید نا بسامانی و ناهنجاری در جامعه بوجود آمد. هِی می گویید آقا با معنویت برویم جبرانش کنیم. از خدا بخواهیم که ظالمین را نابود بفرماید « فلا یُستَجابُ لَکُم»استجابت نخواهد شد. این حدیث امیرالمؤمنین است . به نظرم یکی از مصادیق«لا تَترُکوا الأمرَ بِالمَعروفِ والنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ » این است که آقا اصل ۸ را ترک نکید وگر نه « فَیُوَلّى عَلَیکُم شِرارُکُم ».کاملاً می شود دید مفاد این حدیث را در جامعه که هرجا امر به معروف و نهی از منکر جلویش گرفته شد، هرجا اصحاب قدرت، هر فرا دستی توانست فریاد امر به معروف و نهی از منکر را خفه کند فساد زیاد شد.

بیخود نیست در مورد خود امر به معروف و نهی از منکر چقدر به ما تاکید شده که: «وما أعمالُ البِرِّ کُلِّها والجِهادُفی سَبیلِ اللّه عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ والنَّهیِ عَنِ المُنکَرِ ، إلاّ کَنَفثَةٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ»تمام اعمال خوب باضافه جهاد فی سبیل الله را اگر یک طرف بگذارید و امر به معروف و نهی از منکر را در طرف دیگر بگذارید مثل یک قطره ای است در برابر دریایی.

مکتب ولایت این است. معصومین (علیهم السّلام) برای ما اولویت ها را مشخص کرده اند. هندسه دین را به ما نشان دادند. اگر ما هندسه فکر دینی مان از اهل بیت گرفته نشود فرقی با بقیه نداریم. هندسه فکر دینی را اهل بیت برای ما اینجوری مهندسی کردند. و جالب است که باز در خود امر به معروف و نهی از منکر گفته اند «افضلها کلمه عدلٍ یا کلمه حقٍ عند إمام جائرٍ»گفته اند در امر به معروف و نهی از منکر هم باز بالاتر از همه، آن امر به معروف و نهی از منکری است که متوجه یک بالادست عدالت گریزی باشد. نه فقط معطوف به چهارتا خانومی که روسریشان عقب است.

و نظام اسلامی و انقلاب اسلامی مهمترین شعارش بازگشت به اسلام اهل بیت بوده است اسلام اهل بیت مهندسی اش این است. یک مجموعه است با این قواره بعد ما بشینیم سکوت کنیم در مورد مهمترین اصول نظام اسلامی، مهمترین اصول اسلام و آن را مطالبه نکنیم. یکی از مهمترین امر به معروف ها امروز، امر به نهی از منکر است. یکی از معروف های مغفول در جامعه ما نهی از منکر است، امر به نهی از منکر. آقای عالم، آقای آیت الله، آقای دکتر، آقای رئیس، آقای نخبه، آقای روشنفکر، آقای روزنامه نگار، آقای هنر مند، چرا نهی از منکر نمی کنی؟ منکر بزرگ، ترک از نهی از منکر است.

این اتفاق اگر بیافتد، این یک اتفاق بزرگ معنوی است در جامعه ما. این باز کردن راه های آسمان است. گفت: «اَللّـهُمَّ اغْفِرْ لی الذُّنُوبَ الَّتی تَحْبِسُ الدُّعاءَ»خدایا بیامرز آن گناهانی از ما را که رابطه ما را با تو قطع میکند. دعاهای ما دیگر بالا نمیرود. معنویت مارااز بین میبرد. خود امیرالمؤمنین که دعای کمیل را به ما تعلیم فرموده خود امیرالمؤمنین میفرماید که یکی از آن گناهانی را که جلو بالا رفتن دعا را میگیرد چیست؟ «لا تَترُکوا الأمرَ بِالمَعروفِ والنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ فَیُوَلّى عَلَیکُم شِرارُکُم ثُمَّ تَدعونَ فلا یُستَجابُ لَکُم» دعا می کنید استجابت نمیشود. چون امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردید.

پس هر حرکتی که ما در زمینه امر به معروف و نهی از منکر و تثبیت او و نهادینه کردن او در جامعه انجام بدهیم یک حرکت معنوی است. خودش بخاطر اینکه تبعیت از فرمان خداست و فرمان ولی خداست. و ثانیا زمینه معنوی جامعه را غنی می کند. به گسترش و تعمیق معنویت در جامعه کمک می کند. این آن مسئولیت بزرگی است که امروز بردوش ما هست که اگر این انجام شد، باز ارجاع بدهم به خطبه منای حضرت سیدالشّهدا که فرمود: اگر امر به معروف و نهی از منکر اقامه شد، بقیه فرایض اقامه خواهد شد. «استقامت الفرایض کلها» یعنی اگر کسی بخواهد نماز را در این جامعه تثبیت کند. اگر کسی بخواهد جهاد را در این جامعه تثبیت کند. جنگ نرم الآن مثلاً مد است. اگر ما بخواهیم در جنگ نرم هم پیروز بشویم، راهش این است که اگر کسی به این جامعه نگاه کند ببیند که این جامعه جامعه ای است که امر به معروف و نهی از منکر درآن زنده است. امر به معروف و نهی از منکر فرمایشی نیست. نمایشی نیست. این فرمان خداست و اگر این را گردن گذاشتیم به حیات می رسیم. «اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ »او که نمیخواهد که به ما یک مشقّتی را تحمیل کند. او میوه و هدف و غایتش را هم نشان داده است.

* سخنرانی در استقبال از طلبه سیرجانی در حرم مطهر امام خمینی

تگ های مطلب :
دسته بندی : عمومی
به اشتراک بگذارید : | | |